Ieder bedrijf een sustainability report (waarom en hoe)

Van financieel verslag naar duurzaamheidsverslag

Jarenlang meetten we voorspoed aan de hand van economische cijfers. Aangezien we toen net uit een oorlog kwamen en relatief arm waren, was dit niet zo gek. Hoe harder het bruto nationaal product groeide, hoe meer welvaart er was. 

Maar tijden veranderen. De uitdagingen waar we als maatschappij nu voor staan, zijn ontstaan doordat we doorsloegen in de focus op cijfers en economische prestaties. Het financiële jaarverslag is daar een concreet voorbeeld van.

Wat is er mis met een financieel jaarverslag?

Logische vraag, en ‘mis’ is niet het goede woord. Want natuurlijk is het belangrijk dat je bedrijf gezond is. Je hebt immers loonkosten, moet wellicht verantwoording afleggen aan aandeelhouders en je laat zien of er groei heeft plaatsgevonden en welke keuzes je bedrijf maakt.

Duurzame groei is het nieuwe doel

Financiën laten echter maar één kant van de medaille zien. Je schetst een incompleet beeld van de werkelijkheid. Wie zegt dat groei iedereen ten goede komt? Dat als er welvaart is, het welzijn ook stijgt? Uit meerdere onderzoeken blijkt bijvoorbeeld dat we van meer spullen niet gelukkiger worden en dat juist onze relaties met andere mensen ons een gevoel van geluk en zingeving brengen, zo schrijft Leo Bormans in zijn ‘World Book of Happiness’ (als je ooit de kans krijgt dit te lezen of hem te zien spreken, doen!).

Dit weet ook je klant

Wil je je bestaansrecht behouden, dan moet je klanten, maar ook medewerkers en aandeelhouders laten weten welk groter doel je bedrijf nu eigenlijk dient. Bedrijven die actief een groter maatschappelijk doel dienen, zijn toekomstbestendiger dan bedrijven met enkel commerciële doelen.

CSRD: verplicht duurzaamheidsverslag

Naast de intrinsieke motivatie van je klant is er nog een reden om te beginnen met impactrapportage: de 17 Sustainable Development Goals of SDG’s van de VN. Nederland heeft zich, samen met 192 andere landen, gebonden aan het oplossen van de meest urgente mondiale problemen op het gebied van armoede, ongelijkheid, milieuvervuiling en klimaatverandering. We hebben nog een kleine acht jaar, dus doe je er goed aan na te denken over hoe jouw bedrijf gaat bijdragen hieraan en in actie te komen.

Corporate Sustainability Reporting Directive

In sommige gevallen móet je zelfs verslag doen van je (niet) duurzame impact. Bijvoorbeeld als je meer dan 250 werknemers hebt, of een bepaalde jaaromzet maakt. Deze CSRD is in het leven geroepen om bedrijven te forceren transparanter te zijn over hun processen en duurzaam beleid te versnellen.

Welzijn en geluk onmeetbaar? Onzin

Terug naar waar het allemaal om draait dus: de mensen die in die economie leven. Bhutan introduceerde als eerste land het BNG (Bruto Nationaal Geluk), om ‘een ontwikkeling in gang te zetten naar meer welzijn in de samenleving, niet om een absolute 'objectieve' standaard voor geluk neer te zetten’. Dichter bij huis wordt in Nederland sinds een aantal jaar de Monitor Brede Welvaart ingezet om factoren als bestaanszekerheid en sociale gelijkheid zwaarder te laten meewegen in het totaalplaatje van onze samenleving. En econome Kate Raworth bracht met haar Doughnut Economics een model dat uitging van de minimale sociale standaard enerzijds en de maximale belasting van de wereld en haar grondstoffen anderzijds.

Met andere woorden: door het begrip ‘groei’ opnieuw betekenis te geven, weten we wat écht belangrijk is voor het behoud van de planeet en samenlevingen. Dit betekent wennen aan een ander perspectief. Een duurzaamheidsverslag is een manier om je dit nieuwe perspectief eigen te maken.

Sustainability reporting creëert kansen

Misschien wel de belangrijkste reden om te beginnen met je duurzaamheidsverslag. Als ondernemers ergens dol op zijn, zijn het kansen. Goed verslag doen van je impact betekent talloze manieren om te communiceren en een band op te bouwen met je klanten. Als bedrijf dat een groter maatschappelijk doel dient en hier actief over communiceert, kun je:

• beloftes aan je doelgroep en stakeholders onderbouwen

• beter weten waar je kansen liggen en risico’s beheren

• gelukkigere werknemers hebben

• een voorkeurspositie hebben voor mensen die werk zoeken

• actief bijdragen aan de oplossing voor een maatschappelijk probleem

• de rol van thought leader of koploper innemen in je sector en daarmee andere bedrijven stimuleren

Beginnen met sustainability reporting

Misschien bevestigen bovenstaande redenen wat je eigenlijk al wist. Misschien twijfelde je nog en was het een eye-opener om nu toch te beginnen met het meten van en communiceren van je impact.

Hoe dan ook: eerlijkheid duurt het langst. Het is een troef in een wereld die bol staat van corruptie, oneerlijk verdeelde rijkdom en andere lelijke (ongetwijfeld onbedoelde) effecten van het kapitalisme.

Sustainability reporting is de ultieme PR-campagne

Erken je als bedrijf dat alles misschien nog niet gaat zoals het zou moeten, maar dat je ermee bezig bent en kritisch naar jezelf durft te kijken, dan is de kans groot dat je hiermee juist het vertrouwen van klanten wint (de reden dat ik afstapte van de iPhone en binnenkort ook mijn Google Pixel inruil voor een Fairphone).

Kortom: als jij hier niet mee aan de slag gaat, gaan je concurrenten dat waarschijnlijk wel. Met het risico dat zij de klanten bereiken die aan jouw neus voorbij gaan.

Hoe begin je met een sustainability report?

Een logische vervolgvraag is: waar begin je? Hoewel het per bedrijf verschilt, begint het met meten, want om iets te kunnen communiceren, moet je data hebben. Gelukkig weten onze collega’s bij Alexander Impact hier alles van. De SDG’s zijn een eenvoudige manier om te beginnen. 

Ben je al wat verder en wil je weten hoe je toewerkt naar een keurmerk voor impactondernemen? Daarover schreven ze de whitepaper ‘Keurmerken voor ondernemingen met impact’.

Nogmaals: over dit proces kun je eindeloos content maken voor je klanten en volgers. Het is oprecht, het is jouw verhaal. Wat je verder nodig hebt, lees je hieronder.

Wat heb je nodig voor een sustainability report?

Wat zou het fijn zijn als je gewoon een soort paklijst voor jouw duurzaamheidsverslag kon krijgen, hè? Vinden wij ook. Hier komt ‘ie:

Nodig voor impactmeting en een duurzaamheidsverslag:

> Een goede specialist
Die het meetproces snapt, coördineert en je hierover op een integere manier adviseert (bijvoorbeeld de impactwetenschappers van Alexander).

> Tijd
Vergis je niet, het kost veel tijd om al je processen in kaart te brengen, belangrijke keuzes te maken en organisatieveranderingen door te voeren.

> Bereidheid
Impact meten brengt misschien ook data naar boven die je dwingen bepaalde keuzes te maken en dingen rigoureus anders te doen, een open houding is dus cruciaal voor succes.

> Motivatie
Het is belangrijk dat je het grote doel voor ogen houdt, je doet dit ergens voor, het reikt verder dan jouw onderneming (denk aan politieke agendavoering, de SDG’s, de toekomst van onze economie en samenleving).

> Geld
Natuurlijk, zoals elke organisatieverandering kost ook impact meten geld, maar zie het als een investering, want vanaf nu ga je alleen nog maar werken aan wat duurzaam waarde oplevert.

> Een goed verhaal
Want data verkrijgen is de eerste stap, maar een goede strategie om je nieuwe verhaal te vertellen is geen onbelangrijke tweede. Met een goed verhaal worden je klanten ambassadeurs en je medewerkers visionairs. 

> Een hele goede marketingafdeling
Want de content die uit je rapport naar voren komt, is een goudmijn aan kansen om een nieuwe band op te bouwen met je doelgroep (en nou ja, nu je hier toch bent… Koffie?)

Er zijn nog meer handvatten om te beginnen met impactmeting en verslaggeving. Die vind je bijvoorbeeld in dit rapport.

CSRD en duurzaamheidsverslag: work in progress

In de wereld van impact meten en rapporteren zijn er nog genoeg vraagstukken. Hoe zorg je bijvoorbeeld dat bedrijven op een harmonieuze manier kunnen rapporteren? Welke instrumenten zijn er allemaal en hoe gebruik je die het best? Druk je alles uit in geld? Waar lopen ondernemers en organisaties tegenaan? Het is een kwestie van ‘al doende leert men’. Jij kan varen op de best practices van pioniers van de afgelopen jaren en werkt op jouw beurt weer mee aan de verbetering van dit proces. 

Aan de (ver)slag!

Het devies is: begin klein. Maar begin. Niet beginnen brengt ook risico’s met zich mee (zie dit rapport over impact meten van Social Enterprise NL, pagina 40). ‘Samen’ is daarbij het toverwoord. Impact meten is samenwerken en ervaringen delen. Met je sustainability report laat je zien in hoeverre jouw bedrijf bereid is samen te werken aan een eerlijke en duurzame wereld. 

Deze blog is geschreven in samenwerking met Kim en Rients van Alexander Impact, een van onze partners.